Bu yazının yazılmasından tam bir yıl önce, 25 Şubat 2018 tarihinde vefat eden Harvard Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Frank Sander'in 1976 yılında Roscoe Pound Konferansı'nda sunduğu; “Adaletin Geleceğine Yönelik Perspektifler" başlıklı makalesinde dava dışı uyuşmazlık çözümlerinin yaygınlaştırılması ve arabuluculuk temelli olması önerisi dünyada modern arabuluculuğun ilk adımı kabul edilebilir. Bunu takip ederek Amerika Birleşik Devletlerinde, uyuşmazlıkların mahkeme salonu dışında çözümü konusunda arabuluculuk merkezleri kurulmaya başlanmıştır. Maalesef bu merkezlerin öngörülen ilgiyi görmemiş olmaları nedeniyle mahkemelerin yükünün ve kamu harcamalarının azalmasına 1990 yıllara kadar bir katkı sağlamamışlardır.
Avrupa Birliğinde alternatif uyuşmazlık çözüm yollarının öneminin anlaşılması ise 2002 yılında Avrupa Birliği Komisyonunun "Medeni Hukuk ve Ticaret Hukuk'unda Uyuşmazlık çözümüne İlişkin Alternatif Usuller" isimli Yeşil Kitabı yayınlaması ile başlamış ve Avrupa Konseyi bünyesinde yapılan çalışmalarla 45 üye ülkenin mevzuatının alternatif çözüm yolu uygulamalarına uyumlu hale getirilmesi sağlanmıştır. Avrupa Birliğinin çeşitli kurumları uyuşmazlıklarda alternatif çözüm yolları konusunda daha fazla çalışmalar yapmakta ve üye ülkelerin bu konuda işbirliği gelişmektedir.
Türkiyede arabuluculuğun gelişimi için 1995 yılından itibaren akademik toplantılar, makale ve araştırma gibi çalışmalar yapılmaya başlanmış, ancak arabuluculuk konusundaki ilk bilimsel çalışma: Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) ve Adalet Bakanlığı’nın işbirliği ile Türkiye Sanayi Sevk ve İdare Enstitüsü (TÜSSİDE) moderatörlüğünde düzenlenen ve "Türkiye Hukuk Kamu Araştırma Programı Ortak Akıl Platformu” nun Ocak 2006 tarihinde gerçekleştirdiği toplantılarda yapılmış, mevcut arabuluculuk mevzuat ve sistemimizin ilk fikri temelleri orada oluşturulmuştur.
Bu gelişmeyi takiben, mevzuat çalışmalarını yürütmek üzere akademisyenlerden, uygulamadan gelen hukukçulardan, T.B.B, Barolar, T.N.B, TOBB ve TESK gibi çeşitli meslek ve ticaret örgütü temsilcilerinden, bir Bilim Komisyonu oluşturulmuştur. Bu Bilim Komisyonunun çalışmaları sonucunda hazırlanan “Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Tasarısı” 07 Haziran 2012 tarihli TBMM oturumunda kabul edilerek 6325 sayı ile yasalaşmıştır. Bu kanun tasarısının çalışmalarında; Birleşmiş Milletler Uncitral Model Kanunu, Avrupa Birliği Direktif Tasarısı, Medeni Hukukta ve Ticaret Hukukunda Uyuşmazlık çözümüne İlişkin Alternatif Usuller Üzerine Yeşil Kitap ve üye ülkelerin arabuluculuk kanunu çalışmaları göz önüne alınmıştır.
Arabulcu,arablucu,arabuluc, arabluc,rabulcu